Eerste spadesteek voor tram 10
De nieuwe tramlijn die het militair hospitaal van Neder-Over-Heembeek met het stadscentrum zal verbinden, wordt concreet. De MIVB en Brussel Mobiliteit gaven woensdag 18 januari officieel de aftrap voor de werken. Dé gelegenheid om het belang van deze nieuwe bediening in Brussel te onderlijnen en terug te blikken op het belang van het participatieproces voor het project.
Tramlijn 10 wordt 5,5 kilometer lang, zal 10 nieuwe haltes tellen en heeft een potentieel van 1.600 tot 2.400 reizigers per uur in de spits. Deze nieuwe lijn moet het stadscentrum en Neder-Over-Heembeek met elkaar verbinden, dankzij een efficiënte en structurerende bediening tussen Rogier en Militair Hospitaal. Niet alleen kunnen de inwoners van Neder-Over-Heembeek het centrum van de hoofdstad gemakkelijk bereiken, maar iedereen kan zo ook vlot gebruik maken van de verschillende voorzieningen in Neder-Over-Heembeek.
Een wijk in volle ontwikkeling
Neder-Over-Heembeek is in volle stadsontwikkeling, onder andere door de bevolkingsgroei van de stad Brussel en meer algemeen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De afgelopen tien jaar startte de gemeente belangrijke projecten, zoals het plan om 1.000 woningen en openbare voorzieningen te bouwen: kinderkribbes, scholen, een rusthuis, buurthuizen, sportcentra, enz.
Deze snelle ontwikkeling leidde onvermijdelijk tot een voortdurende toename van de verplaatsingen. Ondanks de geleidelijke ontwikkeling van het openbaar vervoer blijft het gebied relatief geïsoleerd van andere delen van het gewest en beschikt het over weinig effectieve alternatieven voor de wagen.
Tram 10 zorgt voor een nieuwe, structurerende verbinding met hoge capaciteit die nodig is om deze wijken te bedienen. Deze behoefte werd bevestigd door verscheidene studies, waaronder die van de ULB. Er zijn nog veel bouwmogelijkheden in Neder-Over-Heembeek en de zone is volop in ontwikkeling. Meer inwoners betekent ook meer scholen, bibliotheken en plaatsen om te wonen.
"Brussel verandert en de behoeften van de inwoners veranderen mee. De MIVB moet daar dus op inspelen. Tram 10 is daar een antwoord op. De lijn biedt een milieuvriendelijke en kwaliteitsvolle mobiliteitsoplossing door dit bloeiende deel van de stad efficiënt te verbinden met de rest van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest", zegt Brieuc de Meeûs, CEO van de MIVB.
Een nieuw traject van 5,5 km
De nieuwe tramlijn 10 krijgt een traject van ongeveer 5,5 kilometer. Dit wordt toegevoegd aan de bestaande verbinding tussen Rogier en Heembeek, zodat een nieuwe lijn naar Militair Hospitaal ontstaat. De tram komt langs de Heembeekstraat, de François Vekemansstraat, de Groenweg, het Nelson Mandela stadion, de Ransbeekstraat, de Tyrasstraat en de Bruynstraat. Er komen nieuwe haltes bij, namelijk Heembeek, Anker, Zavelput, Peter Benoit, Groenweg, Nelson Mandela, Trassersweg, Antoon Van Oss, Mercator en tenslotte Militair Hospitaal.
Tram 10 zal aansluiten op tramlijnen 7 en 25, bussen 47, 53, 56, de metrolijnen 2-6 en vele andere lijnen in de buurt van Rogier.
Minister-president Rudi Vervoort benadrukt het belang van de nieuwe lijn 10: “Het Brussels Gewest moet meer dan ooit een antwoord zien te vinden op de uitdagingen waarmee steden te maken krijgen. Het uitbreiden van het aanbod van de MIVB is absoluut noodzakelijk om voor de ontwikkeling van ons grondgebied niet uitsluitend aangewezen te zijn op verplaatsingen met de auto. We zullen ons blijven inzetten om de stedelijke mobiliteit, waarvan de MIVB de ruggengraat vormt, beter, efficiënter en aantrekkelijker te maken.”
Het ontstaan van het project
Het project begon in 2019 met de impactstudies om de vervoerswijze en het traject te bepalen. Deze studies analyseerden de context, bevestigden de behoefte aan en de keuze voor de tram en bepaalden hoe de tramlijn in de praktijk wordt uitgevoerd.
De inwoners, de Stad Brussel, het Brussels Gewest en de MIVB werkten hand in hand om een consensus te bereiken over het traject van tram 10. Met een multicriteria-analyse kon elke partij gewicht toekennen aan verschillende factoren zoals vervoersefficiëntie en het welzijn van de omwonenden. Deze analyse werd aangevuld met een online-enquête, in een poging de werkelijke behoeften en prioriteiten in kaart te brengen en zo tot het best mogelijke compromis te komen.
Gedurende het hele project speelde overleg een centrale rol. Deze participatieve aanpak was een grote uitdaging voor de MIVB, het Gewest, de Stad Brussel en de inwoners, die elkaar raadpleegden over complexe kwesties en samen afspraken maakten voor het algemeen belang. Maar het is ook deze aanpak die het project tot een succes maakte, aangezien het in recordtijd op de sporen kon worden gezet.
Een ongeziene participatieve aanpak
De reglementering voorziet in een openbaar onderzoek, waarin iedereen een project kan raadplegen en zijn mening kan geven. De overlegcommissie houdt vervolgens in haar analyse rekening met deze verschillende meningen alvorens tot een oordeel te komen.
Maar de MIVB wou nog een stapje verder gaan. Het doel was het tramproject van Neder-Over-Heembeek bekend te maken vóór de aanvraag van de bouwvergunning en een consensus te bereiken tussen de verschillende belanghebbenden. Voor zowel de effectenstudie als de studie voor de aanleg werd een representatief en divers burgerpanel samengesteld. Dit panel kreeg de gelegenheid in alle openheid deel te nemen aan de vergaderingen en inzicht te krijgen in de voortgang van een project van deze omvang. De MIVB, het Gewest en de Stad Brussel konden op hun beurt beroep doen op de lokale expertise van de burgers, wat een belangrijke toegevoegde waarde was bij de ontwikkeling van het project.
Er werden verschillende informatiesessies gehouden om de rest van de lokale bevolking te informeren over de voortgang van het project. Er werden ook tal van informatiekanalen ter beschikking gesteld, zoals een speciale website (www.move-nohw.brussels), een Facebook-pagina, een WhatsApp-groep, een telefoonnummer, maar ook een "huis van de tram", waar iedereen informatie kon krijgen en vragen kon stellen.
"Deze eerste spadesteek van de tramlijn 10 is een echte stap voorwaarts omdat het Heembekenaren een betere bereikbaarheid van het centrum biedt. Deze nieuwe lijn past ook in ons project ‘stad op 10 minuten’, waardoor de Brusselaars binnen 10 minuten van hun woning kunnen beschikken over openbare voorzieningen zoals openbaar vervoer, scholen en crèches, sport- en cultuurcentra en buurtwinkels", voegt burgemeester Philippe Close toe.
Verkrijgen van de bouwvergunning
Na de impactstudie, de goedkeuring van het traject en de keuze voor de tram als vervoerswijze door de gewestelijke en gemeentelijke overheden in februari 2020, diende de MIVB op 19 november 2021 de aanvraag in voor een stedenbouwkundige vergunning voor de aanleg van de openbare ruimte rond dit traject van 5,5 kilometer. In deze context was de ontwikkeling van het Zavelputplein het onderwerp van een workshop samen met de bewoners. De inrichting van het plein, de toevoeging van de tram, de aanwezigheid van een speelplein... Iedereen kon zijn wensen kenbaar maken. Uit dit werk kwamen drie schetsen voort. Zij zijn gekozen via een online stemming in juni 2021.
Naast een toelichting bevat het vergunningsdossier een milieueffectrapport van 250 bladzijden, de voor het tracé uitgevoerde effectenstudies en uiteraard alle inrichtingsplannen voor de verschillende zones van gevel tot gevel.
Het openbaar onderzoek vond plaats van 20 april tot 16 juni 2022. Na het openbaar onderzoek werden de plannen van de MIVB op verzoek van urban.brussels en het overlegcomité op een aantal punten gewijzigd. Wat het milieu betreft, werd het project enigszins aangepast om de waterinfiltratie te maximaliseren, beplanting toe te voegen en de aanwezige fauna te behouden. Er gebeurden ook enkele aanpassingen aan de indeling, bijvoorbeeld van het Zavelputplein, wijzigingen aan de wegbekleding van een fietspad en optimalisaties van de parkeer- en leveringsruimten. Ten slotte zijn enkele veiligheidsaspecten geoptimaliseerd, door bomen te verplaatsen en de bewegwijzering en de geleiding voor slechtzienden te verbeteren. Op 10 november 2022 kreeg de MIVB de bouwvergunning voor tramlijn 10.
Staatssecretaris Barbara Trachte: “De tram zorgt ervoor dat Neder-Over-Heembeek vlotter en beter bereikbaar wordt, dat we met z’n allen minder CO2 uitstoten – en daarnaast brengen de werken nieuwe ontmoetingsruimte, meer groen, beschutting tegen hitte, betere waterinfiltratie. Tram 10 toont hoe een intense samenwerking van in ‘t begin en een duidelijk idee van welke richting we uit moeten, een krachtige hefboom zijn voor een snelle, toekomstbestendige en bijzonder ambitieuze transitie van ons Gewest.”
Het verloop van de werf
De werf van tram 10 startte met werken van de nutsbedrijven. Vivaqua, Sibelga of telecomoperatoren profiteerden van de werf om hun onderhouds- en herstellingswerken uit te voeren. Deze fase begon in maart 2022. De rioleringswerken volgden.
Vandaag begint de MIVB met de aanleg van de tramsporen. Deze fase duurt tot het najaar van 2024, wanneer de eerste trams er kunnen rijden. De wegwerkzaamheden van Brussel Mobiliteit lopen parallel met deze van de MIVB en zijn gepland tot 2025. Het terrein zal worden verdeeld in verschillende werkzones die achtereenvolgens worden uitgevoerd om de gevolgen voor omwonenden en handelaars te beperken.
Enkele cijfers
Lijn 10 is…
De werf noodzaakt…
|
Meer informatie op move-nohw.brussels.
