Het jaar 2021 in het teken van het herstel

Hogere reizigersaantallen, een recordcijfer voor de kilometerproductie, nieuwe voertuigen, nieuwe lijnen,… Hoewel de MIVB opnieuw getroffen werd door de gezondheidscrisis, gaf ze blijk van creativiteit en veerkracht om ook in 2021 haar klanten te blijven bedienen. In de loop van het jaar keerden de reizigers geleidelijk terug naar het openbaar vervoer. Een tendens die in 2022 aanhoudt. Het is daarom meer dan ooit noodzakelijk om de toekomst voor te bereiden. Van metrolijn 3 tot de tram van Neder-Over-Heembeek en bestellingen voor nieuwe bussen, trams en metro's: de MIVB beschikt over een heleboel projecten om kwaliteitsvol openbaar vervoer te blijven aanbieden.

De MIVB tekende 273,8 miljoen reizigers op in 2021, wat een stijging is met 12% ten opzichte van 2020 en 64% van de aantallen van referentiejaar 2019. De reizigersaantallen stegen geleidelijk in de loop van het jaar, met verschillen afhankelijk van de evolutie van de gezondheidscrisis. De terugkeer naar het net gaat verder in 2022, zoals de jongste resultaten tonen. De week van 16 mei tekende de MIVB een gemiddeld reizigersaantal op van 84,2% op het metronet en 77,7% op het bovengronds openbaar vervoer.

De metro voert het marktaandeel aan met 35,2% in 2021, gevolgd door de tram met 32,9% en ten slotte de bus met 31,9%. Deze laatste tekende toch een mooie vooruitgang op, dankzij de komst van de nieuwe voertuigen en de ontwikkeling van de nieuwe lijnen in het kader van het busplan: de lijnen 52 en 74. Dankzij deze evolutie is de verdeling tussen de vervoersmodi nagenoeg in evenwicht. De komst van de nieuwe M7-metrostellen op de lijnen 1 en 5 liet eveneens toe voertuigen vrij te maken, die konden worden ingezet op de lijnen 2 en 6. Nu genieten de reizigers van een metro om de 2’30” op de gemeenschappelijke gedeelten van de metrolijnen tijdens de spits, wat 20% extra capaciteit vertegenwoordigt midden 2021.

Een recordaantal kilometers

De kilometerproductie beliep 50,6 miljoen in 2021. Dat is een recordaantal en is goed voor een stijging met 9,7% ten opzichte van 2020. Dit resultaat was mogelijk dankzij de ontwikkeling van nieuwe buslijnen, de verlenging van tramlijn 9 tot Koning Boudewijn en de komst van nieuwe bussen en metrostellen. Alles samen biedt de MIVB 9,4 miljard plaatsen-kilometers, of 6,8% meer vergeleken met het jaar ervoor. De 37 elektrische bussen die sinds 2018 op het MIVB-net rijden rondden de kaap van 2 miljoen kilometer.

Tevreden klanten

De creativiteit en het doorzettingsvermogen van de MIVB wierpen hun vruchten af. De klanten waren tevreden, zoals blijkt uit de laatste tevredenheidsbarometer. Voor het tweede opeenvolgende jaar geven de reizigers de Brusselse openbaarvervoersmaatschappij de mooie score van 7,3/10. Met dit resultaat nadert ze de doelstelling van 7,4/10 voorzien in het contract van openbare dienst, dat haar aan het Gewest bindt.

Hoewel nieuwe gebruikers over het algemeen het meest kritisch zijn, zijn nieuwe klanten in de laatste editie van de barometer bijzonder positief over de diensten van de MIVB. De nieuwe gebruikers zijn doorgaans vrij jong. Bij de diensten die ze het meest op prijs stellen, springt contactloos betalen eruit, met de hoogste score ooit in de barometer: 8,5/10. Deze nieuwe betaalmethode, die vooral gericht was op occasionele reizigers en toeristen, spreekt een ruimer publiek aan dan enkel deze doelgroepen. Regelmatige MIVB-reizigers nemen het openbaar vervoer ook voor het gebruiksgemak. Tegen eind 2021 telde contactloos betalen 3,6 miljoen valideringen. Dit cijfer steeg ondertussen tot 5,3 miljoen. Contactloos betalen alleen al is goed voor 35% van de verkochte 1-ritkaarten in 2021.

Ook al stegen de inkomsten licht ten opzichte van 2020, toch blijven de financiën van de MIVB gevolgen ondervinden van de gezondheidscrisis. De inkomsten uit de verkoop van rittenkaarten stegen met 31%. Daaraan droeg contactloze betaling vlotjes bij. De MIVB moest in 2021 weliswaar nog altijd aanzienlijke schoonmaak- en ontsmettingskosten maken. Alleen al de schoonmaak van voertuigen was in 2021 goed voor 24 miljoen euro.

Investeren in het net van morgen

De MIVB zette haar investeringsprogramma verder, dat in 2021 391,5 miljoen euro bedroeg. Op het netwerk vertaalt zich dit in talrijke verbeteringen die zichtbaar zijn voor de klanten: nieuwe hybride bussen (400 sinds de eerste leveringen in 2019), die de uitvoering van het busplan en de lancering in 2021 van de lijnen 52 en 74 mogelijk maakten. Er was de verlenging van tramlijn 9 naar Koning Boudewijn, de verbouwingswerken aan het Albertstation en de bouw van het toekomstige station Toots Thielemans in het kader van de toekomstige metrolijn 3. Voorts kwamen er 9 nieuwe metrostellen op de lijnen 1 en 5, waardoor de frequenties op de lijnen 2 en 6 verhoogden, de ingebruikname van de nieuwe Erasmusremise voor het onderhoud en de stalling van deze nieuwe voertuigen, levering van de eerste “Tram New Generation” van een bestelling van 90 voertuigen, test van een waterstofbus op het net...

Naast deze nieuwigheden onderhoudt de MIVB voortdurend haar bestaande netwerk. In 2021 verving ze 16,7 kilometer spoor onder meer in de omgeving van het Liedtsplein, de Rogierlaan, de Hinnisdaallaan, de Brugmannlaan en de Louis Schmidtlaan. Werven bieden wegbeheerders de gelegenheid om de openbare ruimte opnieuw te bekijken, zoals dat bijvoorbeeld het geval is in de Wayezstraat, waar de heraanleg bezig is.

De MIVB bereidt ook het tramnet van morgen voor. Ze diende de bouwaanvraag in voor de aanleg van tramlijn 10 naar Neder-Over-Heembeek en de Brusselse regering legde het tracé vast van de toekomstige Thurn & Tassis-tramlijn. De start van de werken voor de aanleg van tram 10 is gepland voor eind 2022, begin 2023. Wat de metro betreft, begon de MIVB met de installatie van een nieuw signalisatiesysteem onder de naam "CBTC", wat staat voor "Communications-Based Transport Control system". Dat moet een verdere verhoging van de frequenties en automatisch rijden mogelijk maken, wat neerkomt op een frequentie van 90 seconden.

Vernieuwingen in de stations

Brussel Mobiliteit zette haar renovatieprogramma van de (pre)metrostations verder. De stations De Brouckère en Clemenceau werden volledig heringericht, met nieuwe liften, meer licht en een betere doorstroming van de reizigers. Het station Roodebeek kreeg een gedeeltelijke renovatie. Het is nu toegankelijker dankzij nieuwe liften, nieuwe aanduidingen voor blinden en slechtzienden en toiletten die toegankelijk zijn voor personen met beperkte mobiliteit. Een belangrijke vernieuwing is dat reizigers nu het station kunnen doorkruisen zonder beneden naar de perrons te gaan, dankzij een nieuwe loopbrug. Die werd gebouwd zonder het metroverkeer te onderbreken.

Nog een nieuwigheid: in september wijdden de MIVB en Brussel Mobiliteit het nieuwe geïntegreerde dispatchingcentrum in: het Brussels Mobility Center. Deze ruimte van 2.500 m² verenigt de verschillende dispatchings van de MIVB en Mobiris, het verkeerscentrum van Brussel Mobiliteit.

Nieuwe formules en nieuwe diensten

In 2021 zagen nieuwe reisformules het daglicht: de Brupass en Brupass XL. Brupass laat toe te reizen op de lijnen van alle Belgische vervoersmaatschappijen - MIVB, De Lijn, TEC en NMBS - in heel Brussel (behalve vanaf de luchthaven). De "XL"-versie is, zoals de naam al aangeeft, geldig in een ruimer gebied, namelijk binnen een straal van 11,5 kilometer rond het centrum van Brussel.

Op digitaal vlak, evolueert de mobiele app van de MIVB voortdurend om beter tegemoet te komen aan de behoeften van de reizigers. In 2021 rondde het aantal downloads de kaap van 1,25 miljoen. Een andere app is in de maak: Move Brussels, de MaaS-app van de MIVB, wat staat voor Mobility as a Service. De app brengt verschillende operatoren samen voor zachte en deelmobiliteit om de combinatie van zachte vervoerswijzen aan te moedigen en een modal shift teweeg te brengen. Het proefproject van deze toepassing werd in 2021 voortgezet met een panel van testers. De lancering van de MaaS-app is gepland in de herfst van 2022.

De MIVB zet zich in voor het milieu

De MIVB biedt niet alleen een milieuvriendelijke mobiliteitsoplossing, maar werkt ook aan de vermindering van de koolstofvoetafdruk van haar activiteiten. Tussen 2018 en 2021 verbeterden de energieprestaties met 6,2%. Dit werd mogelijk door de dieselbussenvloot geleidelijk te vervangen door hybride en volledig elektrische bussen en door aandacht te besteden aan het milieu bij de vernieuwing en bouw van infrastructuur. Zo is de nieuwe Erasmusremise onderworpen aan een BREEAM-milieucertificeringsproces (Building Research Establishment Environmental Assessment Method). Dat was eerder ook al het geval voor de Marconi-site, het station De Brouckère en het onderhoudscentrum in Haren. Bovendien installeerde de MIVB op deze gebouwen meer dan 9.300 m² zonnepanelen, waarvan de energieproductie overeenstemt met het jaarlijkse verbruik van 402 tot 440 Brusselse gezinnen.

Medewerkers ten dienste van de klanten

In 2021 overschreed de MIVB de kaap van 10.000 werknemers. Dat is een stijging met 3,8% ten opzichte van 2020. De MIVB is voortdurend op zoek naar nieuw talent voor de uitvoering van haar projecten voor de ontwikkeling van het netwerk. In 2021 kwamen 858 nieuwe personeelsleden bij de MIVB in dienst. In 2022 moeten 760 vacatures worden ingevuld. De MIVB is in het bijzonder op zoek naar buschauffeurs (480), trambestuurders (33) en metrobestuurders (46), net als naar technische profielen (meer dan 100), en dit op alle niveaus. De vervoersmaatschappij wierf ook 13 Young Starters aan. Deze formule biedt jonge ingenieurs en technische bachelors de mogelijkheid om drie opdrachten van acht maanden binnen de onderneming uit te voeren alvorens zich op een specifiek beroep toe te leggen.

De opleiding van bus-, tram- en metrobestuurders wordt van A tot Z intern georganiseerd. Met honderden nieuwe aanwervingen per jaar is dit een grote uitdaging. In 2021 organiseerden de verschillende opleidingscentra van de MIVB 550.041 uren opleiding, waarvan het merendeel voor bestuurders. Dat komt neer op een stijging van 27,25% ten opzichte van 2020. In totaal kregen 600 mensen een rijopleiding, waarvan 400 in bussen, 140 in trams en 60 in de metro.

Vooruitzichten 2022

De MIVB gaat in 2022 verder op haar elan. Een tweede TNG werd eind april geleverd. De levering van de volgende exemplaren van de "Tram New Generation" wordt de komende jaren voortgezet en geleidelijk versneld. De M7-metro's blijven aankomen op het MIVB-net. Er zijn momenteel 10 exemplaren van de M7 in omloop. Wat de bussen betreft, begint de MIVB met het opstellen van specificaties voor de aankoop van nieuwe elektrische bussen. Dankzij deze extra voertuigen wordt de vloot de komende jaren almaar groener.

Vanaf september is een verdere verhoging van de frequenties gepland. In de metro zullen de reizigers ​ ’s avonds tot het einde van de dienst kunnen genieten van een doorkomst om de 10 minuten, met andere woorden een doorkomst om de 5 minuten op de gemeenschappelijke gedeelten van de lijnen. ‘s Ochtends zal de frequentie eveneens 10 minuten bedragen op weekdagen en 15 minuten in het weekend. De frequentie op lijn 71, de drukste buslijn van het netwerk, wordt verhoogd tot een frequentie van één bus om de 4 minuten. Deze toename is nu mogelijk dankzij de verbeteringen die op het traject werden aangebracht, waardoor deze buslijn sneller en vooral regelmatiger is geworden. ​

De voorbereiding van de digitale Brupass gaat verder, met een lancering voorzien in 2023. Met deze nieuwe interoperabele formule kunnen reizigers hun ticket onmiddellijk in de mobiele app kopen en valideren.

“Onze klanten zijn terug en we krijgen er opnieuw bij. Sinds de versoepeling van de coronamaatregelen zagen we dat onze bussen, trams en metro’s opnieuw geleidelijk gevuld raken. De gevolgen van thuiswerk worden beetje bij beetje gecompenseerd door almaar sterker milieubewustzijn en de stijging van de brandstof- en elektriciteitsprijzen. Behalve de trajecten verbonden aan het werk of school, wordt het openbaar vervoer ook almaar vaker gebruikt tijdens het weekend voor boodschappen en vrije tijd. De cijfers tonen de veerkracht van de MIVB en haar personeel en bewijzen dat we gelijk hadden te blijven investeren in de toekomst van de mobiliteit in Brussel. De modal shift van de wagen naar de zachte mobiliteitsmiddelen, waar het openbaar vervoer de ruggengraat van is, vindt momenteel plaats. In die context heeft de MIVB een bij uitstek maatschappelijke rol te vervullen. Ze staat ten dienste van zoveel mogelijk mensen en stelt een almaar comfortabeler mobiliteitsoplossing voor die vlot toegankelijk is”, verheugt Brieuc de Meeûs zich, CEO van de MIVB.

"De MIVB speelt een essentiële rol in de mobiliteit in Brussel. Het is van primordiaal belang om te blijven investeren in het openbaar vervoer, om nieuwe klanten aan te trekken, om de stad meer en meer leefbaar en aangenaam te maken voor al wie er woont, en de verwezenlijkingen van 2021 zijn zoveel stappen in die richting", zegt Merlijn Erbuer, voorzitter van de raad van bestuur van de MIVB.

Het volledige jaarverslag en de statistieken van 2021 zijn terug te vinden op de website https://2021.stib-activityreports.brussels/nl