Knooppunt Albert: inrichting van een eerste eindpunt voor tram 18

De eerste stap voor de omvorming van premetrostation Albert tot multimodaal knooppunt is gezet, met de inrichting van een eindpunt voor tramlijn 18 op niveau -1 van het station. Deze tramlijn verbindt het station Albert met de halte Van Haelen.

Drie belangrijke tramlijnen passeren ondergronds door het station Albert: lijnen 3, 4 en 51. Het station wordt één van de eindpunten van de toekomstige metrolijn 3, samen met het Noordstation en later Bordet aan de andere kant. Voor deze voorzieningen moest het station volledig heringericht worden. Er komen twee afzonderlijke delen: één voor de tram en één voor de metro. De werken gebeuren in verschillende fases. Ze gingen van start in 2020 na deze van de nutsbedrijven. Nu is een eerste mijlpaal bereikt met de ingebruikname van een nieuw trameindpunt op de verdieping -1 van het station.

Een volledig nieuwe ruimte voor de tram

Het station bestaat uit twee verdiepingen. Vóór de werken was de verdieping -2 voorzien voor de passage van de trams terwijl de loketruimte zich op niveau -1 bevond. Om de nodige ruimte vrij te maken voor de bouw van het eindpunt voor de toekomstige metrolijn 3, op de verdieping -2, moeten de tramlijnen een verdieping hoger komen. Deze werken gebeuren in meerdere fases. Het station Albert is van meet af aan ontworpen om op termijn te worden omgevormd en plaats te bieden voor een metrolijn. Daarom is de loketruimte zo groot, met nog ongebruikte ruimten verscholen achter de muren. ​ ​ ​

De eerste fase is vandaag afgewerkt en omvat de bouw van een eerste eindpunt voor de trams op de verdieping -1.

De werken startten in 2020 aan de zuidelijke kant van het Albertplein en een gedeelte van de Jupiterlaan. De toegangshelling tot de Jupitertunnel werd aangepast zodat tramlijn 51 haar nieuwe eindpunt kan bereiken. Hiervoor moest eerst de hele tunnel worden ontmanteld die de halte Jupiter verbindt met het station op de verdieping -2, de sporen worden verwijderd, de ballast en het benodigde gereedschap om de helling af te breken. Vervolgens werd de nieuwe vloerplaat aangelegd die de metro- en tramverdieping van elkaar scheidt en moest ook de tunnel breder worden gemaakt. In het station kwamen nieuwe perrons en een verbindingsgang. Nadien volgden de afwerking en de installatie van nieuwe uitrustingen.

Bij de uitvoering van dit omvattende project werd de impact op het tramverkeer en de overlast voor de reizigers zo beperkt mogelijk gehouden.

Lijn 51 keert terug naar Albert met een nieuw nummer

De ingebruikname van dit eerste eindpunt valt samen met de terugkeer van een rechtstreekse verbinding tussen het station Albert, Hoogte 100, het centrum van Ukkel en Station Kalevoet. ​

De tramlijn 51 Van Haelen – Stadion is sinds november 2022 onderbroken tussen Hoogte 100 en het Zuidstation door werken en heeft nu haar definitieve vorm. Ze blijft definitief opgesplitst maar het zuidelijke gedeelte van de lijn loopt verder tot voorbij Hoogte 100 om dan terug te keren naar station Albert. Voortaan krijgt de lijn nummer 18 tussen de eindpunten Van Haelen en Albert. Het noordelijke gedeelte, tussen de haltes Stadion en Zuidstation, behoudt lijnnummer 51. Deze lijn heeft het Zuidstation als eindpunt.

De nieuwe lijn 18 biedt een aansluiting met tramlijnen 3, 4 en 7 voor de omvorming van de Noord-Zuidas, en nadien met de tramlijnen 4 en 7 en met metrolijn 3 zodra die in gebruik is genomen. Lijn18 krijgt dezelfde frequentie als lijn 51, met een tram om de 6 minuten tijdens het spitsuur.

Veel Ukkelaars associëren nummer 18 met een tramlijn die in dezelfde wijk reed tot in 2007, waarna ze werd vervangen door lijn 97, die nieuwe aansluitingsmogelijkheden bood. De nieuwe tramlijn 18 is totaal verschillend van die vorige, en heeft geen enkele halte gemeenschappelijk.

Trams 4 en 7, Metro 3

De inwijding van deze eerste tramterminus op niveau -1 is de eerste stap in de transformatie van het premetrostation Albert tot multimodaal knooppunt.

Op de verdieping -1 komt ook nog een tweede tramterminus. Dit eindpunt dient voor de trams die komen vanuit Vanderkindere.

In afwachting van de komst van Metro 3 moeten de reizigers maar enkele meters afleggen om van lijn 18 naar de tramlijnen richting Vanderkindere te gaan. Op termijn dient het station op niveau -1 dus als eindpunt voor de trams 18, 4 en 7. Deze laatste wordt verlengd van Vanderkindere tot Albert. Dankzij deze verlenging is ook een aansluiting mogelijk met het Zuidstation en het stadscentrum, eerst met trams 3 en 4 en nadien met de metro. Een eventuele verlenging van lijn 7 voorbij station Albert richting Vorst wordt eveneens bestudeerd. ​

In afwachting van de omvorming tot een volwaardige metro blijven trams 3 en 4 vanuit het Noordstation aankomen op niveau -2 van het station, dat ook het eindpunt is voor deze lijnen. Om naar het stadscentrum te gaan moeten de reizigers van tramlijn 18 een verdieping dalen voor hun aansluiting.

Voor de toekomstige metrolijn 3 zorgde de herinrichting van de Jupiter-helling om de trams naar niveau -1 te leiden voor voldoende ruimte op niveau -2 om een achterstation te installeren voor de toekomstige metrostellen.

Kunst daalt neer in het station

De inwijding van de eerste terminus van het station is een gelegenheid om de nieuwe kunstwerken te ontdekken in het station en de Jupiter-helling. De kunstwerken in de stations worden beheerd door Brussel Mobiliteit en geven elk station een eigen identiteit. Ze begeleiden de reizigers tijdens hun hele traject. Zo wordt het ondergrondse netwerk van de MIVB een echte ondergrondse kunstgalerij.

De foto's die langs de perrons van het eindstation van tramlijn 18 hangen, zijn genomen door fotografiestudenten van verschillende Brusselse scholen (ESA-Saint-Luc, INRACI en LUCA School of Arts). Désirée De Winter tekende voor de scenografie. De foto’s geven hun interpretatie van een wijk in wording. Het doel van dit tijdelijke openbare kunstproject is om de buurt binnen te brengen in het Albertstation.

Een fresco brengt hulde aan verschillende generaties Brusselse straatkunstenaars en zet de grafische kwaliteit van het werk van lokale straatkunstenaars in de verf. Het werd aangebracht op de twee muren van de Jupiter-helling die de Jupiterlaan verbindt met het eindpunt van tram 18.

Het kunstwerk "Geheugenfragmenten" van de kunstenaar Jephan de Villiers, dat op verschillende plaatsen in het station te vinden is, werd gedeeltelijk verplaatst en krijgt een definitieve nieuwe plaats zodra het station klaar is.

Albert: centraal mobiliteitsknooppunt

Het station Albert wordt een centraal mobiliteitsknooppunt zodra de verbouwingswerken achter de rug zijn en de premetro-as is omgevormd tot metro-as. Er komen rechtstreekse en eenvoudige aansluitingen tussen tramlijnen 4, 7 en 18, de toekomstige metrolijn 3, en de bovengrondse buslijnen. De omvorming van premetro tot metro tussen Albert en het Noordstation maakt sneller en regelmatig ​ ​ openbaar vervoer mogelijk voor meer reizigers op de noord-zuidas, die nu haar verzadigingspunt heeft bereikt.

Wanneer de werken achter de rug zijn, wordt het station Albert aangenamer en bereikbaarder. Er zijn vijf liften voorzien, waarvan twee op de begane grond, zodat het station toegankelijk wordt voor personen met beperkte mobiliteit. Deze toegankelijkheid wordt nog verbeterd door de vervanging van alle roltrappen. Na de werken vergemakkelijkt ook de toegang tot de verschillende bovengrondse buslijnen (lijnen 37, 48,54 en N11). Er komt ook een beveiligde fietsenstalling.

"Dit project is een echte technische uitdaging. Het is niet zomaar een renovatie, maar een complete transformatie van het station, dat volledig ontmanteld werd. En dit alles met behoud van de exploitatie van twee tramlijnen om het ongemak voor de reizigers zoveel mogelijk te beperken. Alle diensten van de MIVB werkten op het ene of andere vlak samen om van deze eerste fase een succes te maken. En een stap in de richting van het toekomstige eindpunt te zetten van Metro 3", zegt een tevreden Brieuc de Meeûs, CEO van de MIVB.

“Ik ben tevreden dat de eerste fase van het toekomstige multimodale knooppunt in het station Albert is afgewerkt. Ook al zullen de werken en de hervorming van het net ongetwijfeld nog wat geduld vergen van de reizigers, zal Albert op termijn een essentieel knooppunt worden van het MIVB-net. Het zal rechtstreekse en gemakkelijke aansluitingen bieden tussen de tramlijnen 4, 7 en 18, de toekomstige metrolijn 3, en de buslijnen die bovengronds passeren (37, 48, 54, N11). Een beveiligde fietsparking is eveneens voorzien. Tenslotte wordt het station Albert ook aangenamer en uiteraard toegankelijker voor personen met beperkte mobiliteit”, geeft de Brusselse minister van mobiliteit, Elke Van den Brandt, aan.